13.09.2025
Балканската рута и Грција
Целокупниот тек на Балканската рута на Ерусалимскиот пат е поврзан со главните линии на историјата.
Фон Будимпешта Патот на Ерусалим води покрај Дунав според Мохаци, каде што стигнал до граничниот триаголник на Унгарија, Хрватска и Србија. Тука, на 29 август 1526 година, еден од најважните битки во Европа Унгарските и европските трупи претрпеа тежок пораз од рацете на султанот Сулејман Величествениот, кралот Луј II падна, а средновековна Унгарија се распадна под османлиска власт. Мохач стана симбол на националната трагедија за Унгарија и Централна Европа. Денес, споменик им оддава почит на жртвите, и Битката ќе биде одбележана по 2026-ти пат во 500 година – можност да се реинтерпретира ова место како станица на мир и помирување.
По кратка делница на хрватска територија, рутата поминува низ Србија и конечно стигнува до најисточниот град во Хрватска, ИлокТаму се наоѓа францисканскиот манастир со гробот на Свети Јован Капистрански, голем францискански проповедник од 15 век, кој одиграл значајна улога во Битката кај Белград во 1456 година. Така, Хрватска поседува и духовна точка на сидрото на Ерусалимскиот пат пред рутата да продолжи преку Дунав до Србија.
In Novi Sad моќниот Петроварадинска тврдина, еден од најголемите и најдобро зачуваните бастиони во Европа. Неколку километри подалеку се наоѓа Сремски Карловци, каде што симболичната Капела на мирот стои на местото на мировниот договор од 1699 година. Тука беше потпишан Карловицскиот договор меѓу Османлиите и европските сили - пресвртница во историјата. Во исто време, токму тука беше потпишан првиот тркалезна маса преговарано така што ниедна страна не добила приоритет. Овој принцип, кој денес се смета за симбол на дијалог и еднаквост низ целиот свет, потекнува токму тука.
Понатаму низводно патеката достигнува Белград, античкиот Сингидунум, каде што се спојуваат реките Дунав и Сава. Познатиот Преку Милитарис (одред Виа Дијагоналис), кој водел преку Ниш, Софија и Пловдив до Цариград. До ден-денес, моќните Тврдина Калемегдан градскиот пејзаж – со траги од Римјани, Византијци, Османлии и Хабсбурговци, како и гробницата на османлискиот голем везир Дамат Али Паша (†1716). Во исто време, монументалниот Црквата Свети Сава, најголемата православна црква во светот и една од најголемите цркви во светот. Така, Белград, на Ерусалимскиот пат, ги комбинира антиката, средниот век, исламот и православието на многу мал простор.
Оттаму, Ерусалимскиот пат следи дел од Зачувајпред да помине низ централна Србија. Класичниот антички главен коридор се протегал низ Долина Морава на југ, но Ерусалимскиот пат намерно тука следи поинаков пат: го следи Долина Ибар, готово Рашка, историското срце и Лулка на средновековна СрбијаТој се среќава со познатиот Улица Српски Манастир со своите духовни центри, вклучувајќи го и важното Манастир Студеница, светско наследство на УНЕСКО, кој е дел од манастирот Студеница, кој е дел од светското наследство на УНЕСКО. како и блиските Жички манастир, каде што биле крунисувани српските кралеви. Појужно, патеката Ерусалим се допира и до импресивниот Манастир Грачаница, das zum Светско наследство на УНЕСКО „Средновековни споменици во Косово“ брои.
Посебен симбол нè среќава во Митровица, каде што Ерусалимскиот пат намерно го следи добро познатиот Мост на мирот преку Ибар – мост кој долго време бил симбол на поделби и конфликти, а сега се смета за моќен симбол на помирување и дијалог. Неколку километри подалеку, тој стигнува до Вучитрн (Вучитрн), каде што се наоѓа еден од најстарите отомански камени мостови на Балканот, кој датира од 15 век. Кратко потоа, историскиот Поле со црни птици (Косово Поље), сцена од познатата битка од 1389 година, во која и принцот Лазар од Србија и султанот Мурад I, единствениот отомански султан кој загинал во битка, ги загубиле животите. Ова поле останува симбол на раните на Европа до ден-денес - а Ерусалимскиот пат го трансформира ова спомен-место во порака за мир.
Патот продолжува до Приштина и конечно на југ Скопско (Скупи), каде што патеката води низ долината на Река Вардар (Аксиос) Во главниот град на Северна Македонија, Ерусалимскиот пат води директно низ монументалниот Македонска Порта и продолжи да Родно место на Мајка Тереза, големата добитничка на Нобелова награда за мир, која ја започна својата светска посветеност на најсиромашните луѓе од тука. Видлив од далеку на планината Водно е монументалниот Милениумски крст Со 66 метри, тоа е најголемиот православен крст на Балканот и еден од најголемите во светот. Тој одбележува 2.000 години христијанство и импресивно го обликува силуетата на градот. Така, Ерусалимскиот пат ги поврзува античките линии не само со духовната традиција на средниот век и симболите на модерното време, туку и со глобално почитувана фигура на мирот и милосрдието.
Фон Скопје Ерусалимскиот пат го придружува Аксиос кон југ до Стоби, скриен бисер. Овој антички град некогаш бил важен центар – порта кон Егејското МореЗа оската Скопје – Стоби – Солун Главната римска врска, која ги поврзуваше Дунавски регион со Егејското Море. Стоби не бил само транспортен центар, туку и Христијанска епископијаРутата кај Река Вардар (Аксиос) – т.н. Виа Аксија – е од Роман пресвртници и Табула Појтингериана Ова јасно покажува дека Ерусалимскиот пат ја следи древната патна мрежа што ги поврзувала Европа и Истокот пред речиси два милениума. Исто така, единствена е и археолошки документираната Синагога во Стоби Датирајќи од 2-ри до 3-ти век, се смета за најрана синагога во Северна Македонија. Подоцна била заменета со христијанска базилика - симбол на коегзистенцијата на еврејското, христијанското и римското наследство.
Кратко пред Солун Патот Ерусалим се среќава со познатиот Преку Егнатија, кој го поврзувал Балканот со Мала Азија и Ориентот. Оттука, двата правци се пресекуваат и се придружуваат еден на друг во многу делови.
од Солун Ерусалимскиот пат продолжува преку традиционалниот Манастирот Панагија Еикосифониса во Пангејските Планини, еден од најстарите маријански манастири во православниот свет, и до Филипи (Светско наследство на УНЕСКО). Познатиот Битката кај Филипи што го означи преминот од Римската Република во Империја. Околу 50 година од н.е., Павле го основал првата христијанска заедница во ЕвропаБазиликите во Филипи се сметаат за најстарите црковни згради во ЕвропаКај блиската река Зигактис Лидија од Тиатир крстен од Павле како прва жена и прв христијанин во Европа – пресвртница во европската религиозна историја.
Оттаму, рутата стигнува до пристаништето Кавала (антички Неаполис), каде што Павле првпат стапнал на европско тло. Ова е местото каде што Лулка на христијанството во Европа, од каде што Евангелието за прв пат се проширило на нашиот континент. Кавала, исто така, го одбележува Александрија Троада во денешна Турција, од каде што Павле тргнал на своето второ мисионерско патување во Европа.
Источно од Кавала, Ерусалимскиот пат води низ античките градови Маронеја und Исмарос, што е веќе Хомер се споменуваат и чии легенди се тесно поврзани со Троја Така, рутата гради мост до следната фаза во денешна Турција, каде што аџиите подоцна ги посетија урнатините на Троја und Александрија Троада постигне.
Во близина на лагуната Порто Лагос лежи идилично Манастир Свети Никола, духовно место на поврзување. Конечно, Ерусалимскиот пат стигнува до крајбрежниот град Александрополис со својот светилник – последна станица во Грција пред рутата преку дарданелен според Анадолија (денешна Турција) води.
Исто така, вреди да се напомене дека Ерусалимскиот пат, на својот тек низ Балканот, честопати ја следи истата рута како и т.н. рута на бегалците – само во спротивна насока. Долините и премините што ги користат аџиите денес за да стигнат до Ерусалим се истите патишта што безброј бегалци од Сирија, Ирак и Авганистан ги користеле во последниве години за да патуваат од Турција преку Грција, Северна Македонија, Србија и Унгарија додека Австрија и понатаму кон Централна Европа Така, Ерусалимскиот пат станува патека што не само што ги поврзува културите и религиите, туку ги одразува и сегашните искуства на бегство, страдање и надеж.
Така, Ерусалимскиот пат денес ги продолжува големите линии на антиката: од Дунав преку Сава, долините на Ибар и Вардар до Егејското МореЈа поврзува историската главна оска на Римското Царство со симболичните периоди од средниот век и денешно време – жива врска што ги обедини Европа и Ориентот пред 2.000 години и која денес е позната како мирен начин Гради мостови меѓу културите, религиите и народите.









